นิรยวรรค:05. เรื่องภิกษุว่ายาก

05. เรื่องภิกษุว่ายาก

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน  ทรงปรารภภิกษุผู้ว่ายากรูปหนึ่ง   ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า  กุโส  ยถา  เป็นต้น

ในกาลครั้งหนึ่ง   ภิกษุรูปหนึ่ง  ดึงหญ้าต้นหนึ่งขาดโดยไม่เจตนา   เมื่อเกิดความสงสัยว่าจะเป็นอาบัติหรือไม่  จึงไปถามภิกษุอีกรูปหนึ่ง  ซึ่งก็ได้รับคำตอบจากภิกษุหัวดื้อว่ายากรูปนี้ว่า   “การดึงต้นหญ้าให้ขาดนี้  เป็นความผิดเล็กๆน้อยๆเท่านั้น  แค่ท่านแสดงอาบัติเท่านั้น  ก็สามารถพ้นจากอาบัตินี้ได้   ท่านอย่าได้วิตกกังวลไปเลย”   พอพูดจบ  พระรูปที่อธิบายนั้นก็เอาสองมือถอนหญ้าเพื่อเป็นการพิสูจน์ความคิดของตนเองว่าการถอนหญ้าเป็นความผิดเพียงเล็กน้อยเท่านั้น 

ภิกษุทั้งหลายได้นำความขึ้นกราบทูลพระศาสดา   พระศาสดาจึงตรัสพระธรรมบท  สามพระคาถานี้ว่า

กุโส  ยถา  ทุคฺคหิโต

หตฺถเมวานุกนฺตติ

สามญฺญํ  ทุปฺปรามฏฺฐํ

นิรยายูปกฑฺฒติ  ฯ

ยงฺกิญฺจิ  สิถิลํ  กมฺมํ

สงฺกิลิฏฺฐญฺจ  ยํ  วตํ

สงฺกสฺสรํ  พฺรหฺมจริยํ

น  ตํ  โหติ  มหปฺผลํ ฯ

กยิรา  เจ  กยิราเถนํ

ทฬฺหเมนํ  ปรกฺกเม

สิถิโล  หิ ปริพฺพาโช

ภิยฺโย  อากิรเต  รชํ ฯ

หญ้าคาที่บุคคลจับไม่ดี

ย่อมตามบาดมือนั่นเอง ฉันใด

คุณเครื่องสมณะ  ที่บุคคลลูบคลำไม่ดี

ย่อมคร่าเขาไปในนรก ฉันนั้น.

การงานอย่างใดอย่างหนึ่งที่ย่อหย่อน

วัตรใดที่เศร้าหมอง

พรหมจรรย์ที่ระลึกด้วยความรังเกียจ

กรรมทั้ 3 อย่างนี้  ย่อมไม่มีผลมาก.

หากว่าบุคคลพึงทำกรรมใด

ควรทำกรรมนั้นจริง

ควรบากบั่นทำกรรมนั้นให้มั่น

เพราะว่าสมณธรรมเครื่องละเว้นที่ย่อหย่อน

ยิ่งเกลี่ยธุลีลง.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง   ชนเป็นอันมาก  บรรลุอริยผลทั้งหลาย  มีโสดาปัตติผลเป็นต้น  ภิกษุแม้นั้น  ดำรงอยู่ในความสังวรแล้ว  ภายหลังเจริญวิปัสสนา  บรรลุพระอรหัตตผล.