ภิกขุวรรค:12.เรื่องสุมนสามเณร

12. เรื่องสุมนสามเณร

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในบุพพาราม  ทรงปรารภพระสุมนสามเณร  ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า  โย  หเว   เป็นต้น

สุมนสามเณร  วัยแค่  7  ขวบ   เป็นศิษย์ของพระอนุรุทธเถระ  แม้ว่าจะมีวัยแค่ 7 ขวบ  แต่ก็สำเร็จเป็นพระอรหันต์  และมีฤทธานุภาพมาก  ครั้งหนึ่ง  เมื่อพระอนุรุทธอาพาธผู้พระอุปัชฌายะอยู่ที่วัดแห่งหนึ่งที่บริเวณเทือกเขาหิมาลัย  สุมนสามเณรเคยเหาะไปตักน้ำที่สระอโนดาต  มาทำเป็นกระสายยาสำหรับพระอุปัชฌายะ

ครั้งหนึ่ง   พระอนุรุทธเถระได้พาสุมนสามเณรไปเฝ้าพระศาสดา  ซึ่งขณะนั้นประทับอยู่ในบุพพารามของนาวิสาขา  พวกพระภิกษุหนุ่มและสามเณรน้อยทั้งหลาย  เห็นสุมนสามเณรก็เข้าไปหยอกล้อ  ด้วยการจับหู  จับจมูก จับแขน เป็นต้น  แล้วพูดสัพยอกว่า ไม่อยากสึกบ้างหรือ?  พระศาสดาทอดพระเนตรเห็นการกระทำของภิกษุและสามเณรเหล่านั้น  ทรงมีพระดำริว่าพระองค์ควรที่จะแสดงความสามารถให้เป็นที่ปรากฏแก่พวกเขา  ดังนั้นจึงรับสั่งว่าพระองค์ทรงต้องการสามเณรสักรูปไปตักน้ำในสระอโนดาตมาให้ทรงล้างพระบาทสักหม้อหนึ่ง  พระอานนทเถระพยายามค้นหาภิกษุและสามเณรในวัดบุพพาราม  แต่ไม่มีรูปใดมีความสามารถที่จะเหาะไปตักน้ำจากสระอโนดาตมาได้  ในที่สุดพระอานนทเถระได้ขอให้สุมนสามเณรไปทำหน้าที่นี้และท่านก็ไม่ปฏิเสธ  ท่านได้หิ้วหม้อขนาดใหญ่มากจากวัดบุพพารามเหาะขึ้นสู่อากาศไปตักน้ำที่สระอโนดาตมาถวายพระศาสดาได้สำเร็จ

ภิกษุทั้งหลายได้สนทนากันในธรรมสภาในตอนเย็น  โดยกล่าวถึงการเหาะไปตักน้ำจากสระอโนดาตของสุมนสามเณร   พระศาสดาตรัสกับภิกษุเหล่านั้นว่า  “ภิกษุทั้งหลาย  ในศาสนาของเรา  บุคคลแม้เป็นเด็ก  ปฏิบัติชอบแล้ว  ย่อมได้สมบัติเช่นนี้ได้”

จากนั้น  พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท  พระคาถานี้ว่า

โย  หเว  ทหโร  ภิกขุ

ยุญชติ  พุทฺธสาสเน

โส  อิมํ  โลกํ  ปภาเสติ

อพภา  มุตฺโตว  จนฺทิมา  ฯ

ภิกษุใดแล  ยังหนุ่ม

พากเพียรอยู่ในพระพุทธศาสนา

ภิกษุนั้น  ย่อมยังโลกนี้ให้สว่าง

ดุจพระจันทร์ที่พ้นจากหมอก(เมฆ)สว่างอยู่  ฉะนั้น.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง    ชนเป็นอันมาก  บรรลุอริยผลทั้งหลาย  มีโสดาปัตติผลเป็นต้น.