พราหมณวรรค:14.เรื่องอุคคเสน

14.เรื่องอุคคเสน

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเวฬุวัน  ทรงปรารภเศรษฐีบุตร ชื่ออุคคเสน  ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า  สพฺพสญฺโญชนํ  เป็นต้น

นายอุคคเสน  บุตรเศรษฐี  หลังจากจากแต่งงานกับบุตรสาวของคณะแสดงกายกรรมแล้ว  ก็ได้รับการฝึกฝนจากพ่อตาซึ่งเชี่ยวชาญทางด้านกายกรรม  วันหนึ่งขณะที่เขากำลังแสดงกายกรรมอยู่นั้น  พระศาสดาได้เสด็จบิณฑบาตผ่านมาทางนั้น  พระศาสดาทรงแสดงธรรมโปรด   และอุคคเสนก็ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ในขณะที่นั่งอยู่บนปลายไม้ที่ตนขึ้นไปแสดง  เมื่อลงมาจากปลายไม้นั้นแล้ว  เขาก็ได้ไปขออุปสมบทจากพระศาสดา  และพระศาสดาได้ประทานให้ด้วยวิธีสมบทที่เรียกว่าเอหิภิกขุอุปสัมปทา   

อยู่มาวันหนึ่ง  เมื่อภิกษุทั้งหลายได้ถามพระอุคคเสนว่า  ท่านไม่กลัวหรือตอนที่ไต่ลงมาจากปลายไม้ที่มีความสูงมากถึงขนาดนั้น  ท่านตอบว่า  ไม่กลัว    จึงนำเรื่องนี้ขึ้นกราบทูลพระศาสดาว่า “พระเจ้าข้า  พระอุคคเสน  ย่อมกล่าวว่า  เราไม่กลัว  ชะรอยว่าจะอ้างตนว่าเป็นพระอรหันต์ด้วยคำไม่จริง”  พระศาสดาตรัสว่า  “ภิกษุทั้งหลาย  บุคคลผู้เช่นกับบุตรของเรา  มีสังโยชน์อันตัดได้แล้ว  ย่อมไม่กลัวเลย”

จากนั้น  พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท  พระคาถานี้ว่า

สพฺพสญฺโญชนํ  เฉตฺวา

โย  เว  น  ปริตสฺสติ

สงฺคาติคํ  วิสํยุตฺตํ

ตมหํ  พฺรูมิ  พฺราหฺมณํ ฯ

ผู้ใดแล  ตัดสังโยชน์ทั้งปวงได้แล้ว

ย่อมไม่สะดุ้ง   เราเรียกผู้นั้น

ผู้ก้าวล่วงกิเลสเครื่องข้องได้

ผู้หลุดพ้นแล้วว่า  เป็นพราหมณ์.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง  ชนเป็นอันมาก  บรรลุอริยผลทั้งหลาย  มีโสดาปัตติผลเป็นต้น.