มลวรรค:12.เรื่องสุภัททปริพาชก

12.เรื่องสุภัททปริพาชก

พระศาสดา  ผทมแล้วบนพระแท่นเป็นที่ปรินิพพาน  ในสาลวัน  ของเจ้ามัลละทั้งหลาย  อันเป็นที่แวะพัก  ใกล้พระนครกุสินารา  ทรงปรารภปริพาชกชื่อว่า  สุภัททะ    ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า  อากาเสว  ปทํ  นตฺถิ  เป็นต้น

สุภัททปริพพาชกผู้นี้   พำนักอยู่ที่เมืองกุสินารา   ในอดีตชาตินั้น  เมื่อน้องชายของเขา ถวายทานที่เกี่ยวข้องกับข้าวกล้าในนาถึง  9  ครั้ง  แต่เขามัวแต่โอเอ้ไม่ยอมถวายทานในช่วงแรกๆ  แต่ได้มาถวายในช่วงท้าย   ทำให้ในชาตินี้เขาไม่ได้เข้าเฝ้าพระศาสดาในช่วงปฐมโพธิกาล  และมัชฌิมโพธิกาล   แต่ได้มาเข้าเฝ้าพระศาสดาในช่วงปัจฉิมโพธิกาล

สุภัททปริพาชก  เมื่อได้ข่าวว่าพระศาสดาจะเสด็จดับขันธปริพพาน  จึงได้เข้าเฝ้าพระศาสดา   กราบทูลถามปัญหา  3  ข้อ   คือ 1.  รอยเท้าในอากาศ  มีหรือไม่  2.  ชื่อว่าสมณะภายนอกแต่พุทธศาสนามีหรือไม่  และ 3.  สังขารทั้งหลายชื่อว่าเที่ยง  มีหรือไม่ 

พระศาสดา   จึงได้ตรัสพระธรรมบท  สองพระคาถานี้ว่า

อากาเสว  ปทํ  นตฺถิ

สมโณ  นตฺถิ  พาหิโร

ปปญฺจาภิรตา  ปชา

นิปฺปปญฺจา  ตถาคตา ฯ

อากาเสว   ปทํ  นตฺถิ

สมโณ  นตฺถิ  พาหิโร

สงฺขารา   สสฺสตา  นตฺถิ

นตฺถิ  พุทฺธานมิญฺชิตํ  ฯ

รอยเท้าในอากาศนั่นเทียว  ไม่มี

สมณะภายนอก  ไม่มี

หมู่สัตว์เป็นผู้ยินดียิ่งแล้วในธรรมเครื่องเนิ่นช้า 

พระตถาคตทั้งหลาย  หาธรรมเครื่องเนิ่นช้ามิได้.

รอยเท้าในอากาศเทียว  ไม่มี

สมณะภายนอกไม่มี

สังขารทั้งหลาย ชื่อว่าเที่ยง  ไม่มี

กิเลสเครื่องหวั่นไหว   ไม่มีแก่พระพุทธเจ้าทั้งหลาย.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง  สุภัททปริพาชก  บรรลุอนาคามิผล   พระธรรมเทศนา  มีประโยชน์แม้แก่บริษัทผู้มาประชุมกัน.