ปิยวรรค:01.เรื่องบรรพชิต 3 รูป

01.เรื่องบรรพชิต 3 รูป

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน  ทรงปรารภบรรพชิต 3 รูป  ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า  อโยเค  ยุญฺชมตฺตานํ  เป็นต้น

ครั้งหนึ่ง   ที่กรุงสาวัตถี   บุตรคนเดียวของครอบครัว  ออกบวชเป็นภิกษุก่อน ไปอยู่ในสำนักของภิกษุ ต่อมาบิดาก็ออกบวชตามบุตร  ไปอยู่ในสำนักของภิกษุเช่นเดียวกับบุตร  ต่อมามารดาก็ตามสามีและบุตรไปบวชเป็นภิกษุณี

อยู่ในสำนักภิกษุณี   ทั้งสามคนแม้จะบวชแล้วก็ยังไปมาหาสู่กัน  วันๆหมดไปด้วยการไปพบปะสนทนากันอยู่เป็นประจำ  ในสำนักของภิกษุบ้าง  ในสำนักของภิกษุณีบ้าง  จนเป็นที่เดือนร้อนรบกวนแก่ภิกษุและภิกษุณีอื่นๆ  ภิกษุทั้งหลายกราบทูลพฤติกรรมของบรรพชิตทั้งสามแด่พระศาสดา   และพระศาสดาได้ตรัสเรียกบรรพชิตทั้งสามรูปนั้นมาว่ากล่าวตักเตือน  แล้วตรัสว่า “ชื่อว่าการทำเช่นนี้  จำเดิมแต่กาลแห่งตนบวชแล้ว  ไม่ควร  เพราะว่า  การเห็นสัตว์และสังขารอันเป็นที่รัก  และการเห็นสัตว์และสังขารอันไม่เป็นที่รัก  เป็นทุกข์โดยแท้  เหตุนั้น  การทำสัตว์และสังขารทั้งหลายอย่างใดอย่างหนึ่ง  ให้เป็นที่รัก  หรือไม่ให้เป็นที่รัก  ย่อมไม่ควร”

จากนั้น  พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท  สามพระคาถานี้ว่า

อโยเค  ยุญชมตฺตานํ

โยคสฺมิญฺจ  อโยชยํ

อตฺถํ  หิตฺวา  ปิยคฺคาหี

ปิเหตตฺตานุโยคินํ  ฯ

 

มา  ปิเยหิ  สมาคญฺฉิ

อปฺปิเยหิ  กุทาจนํ

ปิยานํ  อทสฺสนํ  ทุกฺขํ

อปฺปิยานญฺจ  ทสฺสนํ ฯ

ตสฺมา  ปิยํ  น  กยิราถ

ปิยาปิโย  หิ  ปาปโก

คนฺถา  เตสํ  น  วิชฺชนฺติ

เยสํ  นตฺถิ  ปิยาปิยํ ฯ

 

บุคคล  ประกอบตนไว้ในสิ่งอันไม่ควรประกอบ

และไม่ประกอบไว้ในสิ่งอันควรประกอบ

ละเสียแล้วซึ่งประโยชน์

ถือเอาอารมณ์อันเป็นที่รัก

ย่อมทะเยอทะยาน

ต่อบุคคลผู้ตามประกอบตน.

บุคคลอย่าสมาคมกับสัตว์และสังขารทั้งหลาย

อันเป็นที่รัก(และ) อันไม่เป็นที่รัก ในกาลไหนๆ

เพราะว่า  การไม่เห็นสัตว์และสังขารอันเป็นที่รัก  เป็นทุกข์.

เพราะเหตุนั้น  บุคคลไม่พึงกระทำสัตว์หรือสังขาร  ให้เป็นที่รัก

เพราะความพรากจากสัตว์และสังขารอันเป็นที่รัก เป็นการต่ำทราม

กิเลสเครื่องร้อยรัดทั้งหลาย  ของเหล่าบุคคลผู้มีอารมณ์อันเป็นที่รักและไม่เป็นที่รัก  ย่อมไม่มี.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง  ชนเป็นอันมาก  บรรลุอริยผลทั้งหลาย  มีโสดปัตติผลเป็นต้น  ฝ่ายชนทั้ง 3  นั้นคิดว่า  พวกเราไม่อาจอยู่พรากกันได้  ไปสึกออกไปอยู่บ้านตามเดิม.