อัตตวรรค:08.เรื่องพระกาลเถระ

08.เรื่องพระกาลเถระ

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน  ทรงปรารภพระกาลเถระ  ตรัสพระธรรมเทศฯนี้ว่า  “โย  สาสนํ” เป็นต้น

ครั้งหนึ่ง  หญิงสูงอายุคนหนึ่งในกรุงสาวัตถี  รับอุปัฏฐากพระเถระชื่อว่ากาละเหมือนกับว่าเป็นบุตรชายของนางเอง  อยู่มาวันหนึ่ง  หญิงผู้นี้ได้เห็นพวกเพื่อนบ้านไปฟังธรรมในสำนักพระศาสดา กลับมาแล้วก็ได้กล่าวสรรเสริญพระศาสดาว่าทรงแสดงธรรมได้ไพเราะมาก   หญิงนั้นได้บอกกับพระกาลเถระว่านางอยากไปฟังธรรมของพระศาสดาบ้าง  พระเถระห้ามนางไม่ให้ไป  ในวันต่อๆมานางก็ขอไปอีกและก็ถูกห้ามจากพระเถระอีกถึง 3 ครั้ง  แต่นางก็ยังต้องการจะไป  อยู่มาวันหนึ่ง  นางแม้จะถูกห้ามปรามจากพระเถระก็ได้ตัดสินใจไป  หลังจากที่ได้บอกกับบุตรสาวให้คอยดูแลพระเถระแล้ว  นางก็ออกจากบ้านไปที่พระเชตวัน  เมื่อพระกาลเถระมารับบิณฑบาตที่บ้านตามปกติและรู้ว่าหญิงเจ้าของบ้านออกจากบ้านไปพระเชตวันเช่นนั้น  ก็คิดว่า  หญิงนั้นสิ้นศรัทธาในตัวท่านเสียแล้ว  จึงได้รีบไปที่วัดพระเชตวัน  เห็นนางนั่งฟังธรรมอยุ่ในสำนักของพระศาสดา  ก็เข้าไปเฝ้าพระศาสดา  ถวายบังคมแล้ว กราบทูลว่า   “พระเจ้าข้า  หญิงคนนี้เขลา  ไม่เข้าใจธรรมกถาอันละเอียด  อย่าตรัสธรรมกถาอันละเอียดประกอบด้วยสภาวธรรมมีขันธ์เป็นต้น  ตรัสแต่เพียงทานกถาหรือสีลกถาแก่นางก็พอ”

พระศาสดา  ทรงทราบอัชฌาสัยของพระเถระแล้ว  ตรัสว่า “เธอเป็นคนปัญหาโฉด  อาศัยทิฏฐิอันชั่วช้า  ห้ามปรามคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า  เธอพยายามฆ่าตัวเอง”

จากนั้น  พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท  พระคาถานี้ว่า

ผลํ  เว  กทลึ  หนฺติ

ผลํ  เวฬํ   ผลํ  นฬํ

สกฺกาโร  กาปุริสํ

คพฺโภ  อสฺสตรึ  ยถา  ฯ

ผลนั้นแลย่อมฆ่าต้นกล้วยเสีย

ผลนั้นแลย่อมฆ่าไม้ใฝ่เสีย

ผลนั้นแลย่อมฆ่าไม้อ้อเสีย

ลูกในท้องย่อมฆ่าแม่ม้าอัสดรเสีย  ฉันใด

สักการะก็ย่อมฆ่าบุรุษถ่อยเสีย  ฉันนั้น.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง  อุบาสิกาตั้งอยู่ในโสดาปัตติผล   เทศนาได้มีประโยชน์แก่บริษัทผู้มีประชุมกัน.