พุทธวรรค:07.เรื่องปัญหาของพระอานนทเถระ

07.เรื่องปัญหาของพระอานนทเถระ

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน  ทรงปรารภปัญหาของพระอานนทเถระ  ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า ทุลฺลโภ  ปุริสาชญฺโญ เป็นต้น

วันหนึ่ง  พระเถระนั่งในที่พักกลางวัน  คิดว่า  พระศาสดาตรัสบอกว่า  ช้างอาชาไนย  เกิดขึ้นในตระกูลช้างฉัททันท์  หรือในตระกูลช้างอุโบสถ  ม้าอาชาไนย  เกิดขึ้นในตระกูลม้าสินธพ  หรือในตระกูลม้าวลาหก  โคอาชาไนย  เกิดขึ้นในทักขิณาปถชนบท  เป็นต้น  ส่วนบุรุษอาชาไนยล่ะ  เกิดที่ไหนหนอ ?  พระเถระนั้น  จึงเข้าไปเฝ้าพระศาสดา  ถวายบังคมแล้ว  ทูลถามเรื่องนี้  พระศาสดาตรัสว่า  “อานนท์  ขึ้นชื่อว่าบุรุษอาชาไนย  ย่อมไม่บังเกิดในที่ทั่วไป  แต่บังเกิดขึ้นในที่อันเป็นมัชฌิมประเทศ วัดโดยตรงยาว 300 โยชน์  โดยรอบประมาณ  900 โยชน์  ก็เมื่อจะบังเกิดขึ้น  ก็ย่อมไม่บังเกิดขึ้นในตระกูลสามัญ  ย่อมบังเกิดขึ้นในตระกูลขัตติยมหาศาล และพราหมณมหาศาล”

จากนั้น  พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท  พระคาถานี้ว่า

ทุลฺลโภ  ปุริสาชญฺโญ

น  โส  สพฺพตฺถ  ชายติ

ยตฺถ  โส  ชายตี  ธีโร

ตํ  กุลํ  สุขเมธติ ฯ

 

บุรุษอาชาไนยหาได้ยาก

(เพราะว่า) บุรุษอาชาไนยนั้น

ย่อมไม่เกิดในที่ทั่วไป

บุรุษอาชานายนั้นเป็นนักปราชญ์

ย่อมเกิดในตระกูลใด

ตระกูลนั้น  ย่อมถึงความสุข.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง  ชนเป็นอันมาก  บรรลุพระอริยผลทั้งหลาย  มีโสดาปัตติผลเป็นต้น.