ทัณฑวรรค:11.เรื่องสุขสามเณร

11.เรื่องสุขสามเณร

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน  ทรงปรารภสุขสามเณร  ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า  อุทกํ  หิ  นยนฺติ  เนตฺติกา  เป็นต้น

สุขกุมาร  ได้บวชเป็นสามเณรเมื่อตอนอายุแค่ 7  ขวบ  โดยมีพระสารีบุตรเถระเป็นพระอุปัชฌาย์  ในวันที่แปดหลังจากบวชเป็นสามเณรแล้ว  สุขสามเณรได้เดินตามพระสารีบุตรไปบิณฑบาต  ขณะเดินไปนั้น  ทั้งสองพระเถระและสามเณรก็ได้ไปพบชาวนากำลังไขน้ำเข้านา  ไปพบช่างศรกำลังดัดลูกศร  และไปพบช่างถากกำลังถากไม้  เพื่อทำล้อเกวียนเป็นต้น   

เมื่อเห็นบุคคลทำสิ่งหล่านี้   สามเณรสุขก็ได้เรียนถามพระสารีบุตรว่า สิ่งของที่ไม่มีชีวิตทั้งหลาย  คนสามารถทำให้เป็นไปตามปรารถนาได้ใช่หรือไม่  เมื่อพระเถระตอบว่าใช่  สุขสามเณรก็เกิดความคิดว่า  หากเป็นเช่นนั้นจริง  ก็ไม่มีเหตุผลอะไร ที่คนเราถึงจะไม่สามารถฝึกจิตจนได้สมาธิและปัญญา  สามเณรสุขจึงลาพระสารีบุตรเดินทางกลับวัดก่อน  จากนั้นก็เข้าห้องปิดประตูและปฏิบัติสมาธิภาวนา  จนท้าวสักกะและทวยเทพทั้งหลายต้องมาคอยดูแลไม่ให้เกิดสิ่งหนึ่งสิ่งใดอันจะเป็นการรบกวนและเป็นอันตรายต่อการปฏิบัติธรรมของสามเณรสุข  และในวันนั้นเอง  สามเณรสุขก็ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์   

พวกภิกษุเกิดความสงสัยถึงความผิดปกติของธรรมชาติอันเกิดจากการดลบันดาลของท้าวสักกะและทวยเทพทั้งหลาย  จึงนำความเข้ากราบทูลถามพระศาสดา  พระศาสดาได้ตรัสว่า  “ภิกษุทั้งหลาย  ในเวลาทำสมณธรรมของผู้มีบุญทั้งหลาย  ย่อมเป็นเช่นนั้นแล  ก็ในวันนี้ ท้าวงมหาราช 4  องค์ ยึดอารักขาไว้โดยรอบ  พระจันทร์และพระอาทิตย์ได้ยึดวิมานหยุดอยู่  ท้าวสักกะทรงยึดอารักขาที่สายยู  ถึงเราก็ยึดอารักขาอยู่ที่ซุ้มประตู  วันนี้  สุขสามเณร  เห็นคนไขน้ำเข้าเหมือง  ช่างศรดัดศรให้ตรง  ช่างถากถากสัมภาระทั้งหลายมีล้อเป็นต้นแล้ว  ฝึกตน  บรรลุพระอรหัตแล้ว”

จากนั้น   พระศาสดาตรัสพระธรรรมบท  พระคาถานี้ว่า

อุทกํ  หิ  นยนฺติ  เนตฺติกา

อุสุการา  นมยนฺติ  เตชนํ

ทารํ  นมยนฺติ  ตจฺฉกา

อตฺตานํ  ทมยนฺติ  สุพฺพตา  ฯ

คนไขน้ำทั้งหลาย  ย่อมไขน้ำ

ช่างศรทั้งหลาย   ย่อมดัดศร

ช่างถากทั้งหลาย   ย่อมถากไม้

ผู้สอนง่ายทั้งหลาย  ย่อมฝึกตน.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง  ชนเป็นมาก  บรรลุโสดาปัตติผลทั้งหลาย  มีโสดาปัตติผลเป็นต้น.