โลกวรรค:04.เรื่องอภัยราชกุมาร

04.เรื่องอภัยราชกุมาร

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเวฬุวัน  ทรงปรารภอภัยราชกุมาร ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า  เอถ  ปสฺสถิมํ  โลกํ  เป็นต้น

ในสมัยหนึ่ง  อภัยราชกุมารทรงมีชัยชนะในการเสด็จไปปราบกบฏที่ชายแดน  พระเจ้าพิมพิสารผู้พระบิดา  ทรงพอพระทัย  พระราชทานราชสมบัติให้ครอบครองเป็นเวลา 7 วัน  และได้พระราชทานหญิงที่เก่งทั้งการเต้นรำและการขับร้องผู้หนึ่งแก่พระราชกุมารด้วย  ในวันสุดท้าย ขณะหญิงนักเต้นและนักร้องคนนั้นกำลังทำการแสดงเพื่อสร้างความเพลิดเพลินให้แก่พระราชกุมารและข้าราชบริพารอยู่นั้น  นางเกิดเป็นลมเสียชีวิตอย่างฉับพลัน  พระราชกุมารถึงกับตกตะลึง และทรงโศกเศร้าเป็นอันมาก  ทรงดำริจะให้พระศาสดาทรงช่วยดับความเศร้าโศกให้  จึงเสด็จเข้าไปเฝ้า  กราบทูลว่า  “พระเจ้าข้า  ขอพระองค์จงให้ความโศกของข้าพระองค์ดับเถิด”พระศาสดา  ทรงปลอบพระราชกุมาร  ตรัสว่า  “กุมาร  น้ำตาที่ไหลออกมาจากดวงตาของเธอ  ที่ร้องไห้อยู่ในกาลแห่งหญิงนี้ตายแล้ว  ในวัฏฏสงสารที่หาเบื้องต้นและเบื้องปลายมิได้นี้  มีจำนวนมากมาย”  เมื่อจะทรงบรรเทาความเศร้าโศกของพระราชกุมาร  ได้ตรัสว่า  “กุมาร  เธออย่าเศร้าโศกไปเลย  ข้อนั้นเป็นที่จมลงของชนพาลทั้งหลาย”

จากนั้น  พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท  พระคาถานี้ว่า

เอถ  ปสฺสถิมํ  โลกํ

จิตฺตํ  ราชรถูปมํ

ยตฺถ  พาลา  วีสีทนฺติ

นตฺถิ  สงฺโค  วิชานตํ ฯ

 

ท่านทั้งหลาย  จงมาดูโลกนี้

อันตระการตา  ดุจราชรถ

ที่พวกคนเขลาหมกอยู่

แต่พวกผู้รู้  หาข้องอยู่ไม่.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง   พระราชกุมาร ตั้งอยู่ในโสดาปัตติผลแล้ว พระธรรมเทศนามีประโยชน์แก่ชนผู้ประชุมกัน.