โกธวรรค:08.เรื่องพระฉัพพัคคีย์

08. เรื่องพระฉัพพัคคีย์

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน  ทรงปรารภภิกษุฉัพพัคคีย์  ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า  กายปฺปโกปํ  เป็นต้น

พระฉัพพัคคีย์ (พระหมู่หก)  สวมเขียงเท้า(รองเท้าทำด้วยไม้)   ถือไม้เท้าทั้งสองมือ  เดินจงบกรมบนหลังแผ่นดิน  เขียงเท้ากระทบแผ่นหินเสียงดังมาก  พระศาสดา ตรัสถามพระอานนทเถระว่า  เป็นเสียงอะไร พระเถระกราบทูลว่า เป็นเสียงเขียงเท้าที่พระพัคคีย์สวมใส่เดินจงกรมอยู่บนหลังแผ่นหิน  จึงทรงบัญญัติสิกขาบท  แล้วตรัสว่า  “ธรรมดาภิกษุ  ควรรักษาทวารมีกายทวารเป็นต้น”

จากนั้น  พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท  สี่พระคาถานี้ว่า

กายปฺปโกปํ  รกฺเขยย

กาเยน   สํวุโต  สิยา

กายทุจริตํ  หิตฺวา

กาเยน  สุจริตํ  จเร ฯ

วจีปโกปํ  รกฺเขยย

วาจาย  สํวุโต  สิยา

วจีทุจฺจริตํ  หิตฺวา

วาจาย  สุจริตํ  จเร ฯ

มโนปโกปํ  รกฺเขยฺย

มนสา  สํวุโต  สิยา

มโนทุจฺจริตํ  หิตฺวา

มนสา  สุจริตํ  จเร ฯ

กาเยน  สํวุตา  ธีรา

อโถ  วาจาย  สํวุตา

มนสา  สํวุตา  ธีรา

เต  เว  สุปริสํวุตา  ฯ

พึงรักษาความกำเริบทางกาย

พึงเป็นผู้สำรวมทางกาย

พึงละกายทุจริตแล้ว

ประพฤติสุจริตทางกาย.

พึงรักษาความกำเริบทางวาจา

พึงเป็นผู้สำรวมทางวาจา

พึงละวจีทุจริตแล้ว

ประพฤติสุจริตทางวาจา.

พึงรักษาความกำเริบทางใจ

พึงเป็นผู้สำรวมทางใจ

พึงละมโนทุจริต

แล้วประพฤติสุจริตทางใจ.

ธีรชนทั้งหลาย  สำรวมทางกาย

สำรวมทางวาจา  และสำรวมทางใจ

ธีรชนเหล่านั้นแล

ชื่อว่าสำรวมรอบคอบดีแล้ว.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง  ชนเป็นอันมาก  บรรลุอริยผลทั้งหลาย  มีโสดาปัตติผลเป็นต้น.