อัตตวรรค:09.เรื่องอุบาสกชื่อจุลกาล

09.เรื่องอุบาสกชื่อจุลกาล

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน  ทรงปรารภอุบาสกชื่อจุลกาล  ตรัสพระธรรมเทศฯนี้ว่า  “อตฺตนาว  กตํ  ปาปํ” เป็นต้น

ในวันอุโบสถวันหนึ่ง   จุลกาลอุบาสก  รักษาศีล  8  หรืออุโบสถศีล ได้เข้าไปค้างแรมในวัดพระเชตวัน  และได้ฟังพระธรรมเทศนาตลอดคืน   ในตอนเช้า  ขณะที่อุบาสกผู้นี้กำลังวักน้ำในสระที่อยู่ไม่ไกลจากวัดพระเชตวันล้างหน้าอยู่นั้น  มีพวกโจรที่ไปปล้นบ้านหลังหนึ่งหลบหนีมา และถูกเจ้าของบ้านไล่ติดตามมาอย่างกระชั้นชิดจึงโยนสิ่งของที่ปล้นมาไว้ในที่ไม่ไกลจากที่ที่อุบาสกผู้นี้ยืนล้างหน้าอยู่  เมื่อเจ้าของบ้านมาถึงที่จุดนั้นเข้าใจว่าอุบาสกผู้นี้เป็นโจรจึงเข้าไปจับตัวแล้วโบยด้วยแส้  พวกนางกุมภทาสี  เดินมาตักน้ำที่สระแห่งนั้น  ประสบเหตุนั้นเข้าพอดี  จึงเข้าไปห้ามปรามโดยบอกว่าเขาไม่ใช่โจรและให้ปล่อยตัวเขาเสีย  อุบาสกเมื่อถูกปล่อยตัวแล้ว  ก็เข้าไปในวัดพระเชตวัน    แล้วบอกแก่ภิกษุทั้งหลายว่า  ที่เขารอดชีวิตมาได้ในครั้งนี้ ก็เพราะความช่วยเหลือของนางกุมภทาสี  ภิกษุทั้งหลายจึงนำเรื่องนี้เข้ากราบทูลพระศาสดา  และพระศาสดาได้ตรัสว่า  “ภิกษุทั้งหลาย  จุลกาลอุบาสก  ได้ชีวิตเพราะอาศัยพวกนางกุมภทาสี  และความที่ตนไม่ใช่ผู้ทำ  ด้วยว่า  ธรรมดาสัตว์เหล่านี้  ทำบาปกรรมด้วยตนแล้ว  ย่อมเศร้าหมองด้วยตนเอง  ในอบายมีนรกเป็นต้น  ส่วนสัตว์ทั้งหลายทำกุศลแล้ว  ไปสู่สุคติและนิพพาน  ย่อมชื่อว่าบริสุทธิ์ได้ด้วยตนเอง”

จากนั้น  พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท  พระคาถานี้ว่า

อตฺตนา  ว  กตํ  ปาปํ

อตฺตนา  สงฺกิลิสฺสติ

อตฺตนา   ว   วิสุชฺฌติ

สุทฺธิ  อสุทฺธิ  ปจฺจตฺตํ

นาญฺโญ  อญฺญํ  วิโสธเย  ฯ

บาปอันผู้ใดทำแล้วด้วยตนเอง

ผู้นั้นย่อมเศร้าหมองด้วยตนเอง

บาปอันผู้ใดไม่ทำด้วยตน

ผู้นั้นย่อมบริสุทธิ์ด้วยตนเอง

ความบริสุทธิ์ ไม่บริสุทธิ์

เป็นของเฉพาะตน

คนอื่นทำคนอื่นให้บริสุทธิ์ไม่ได้.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง  จุลกาลตั้งอยู่แล้วในโสดาปัตติผล  พระธรรมเทศนาได้มีประโยชน์แม้แก่บริษัทผู้ประชุมกัน.